Als we de Europese wijk definiëren op basis van zijn culturele en sociologische betekenis, is het duidelijk dat de Europese wijk verwijst naar de historische zetel van de Europese instellingen en naar (een van) de grootste kantoorcentra in België.
Als we de Europese wijk in geografische zin proberen te definiëren, zijn de zaken dubbelzinniger. Iedereen is het erover eens dat de Europese wijk begint bij de kleine ring in het westen, aan de buitenkant van de Brusselse vijfhoek, en dat het centrum rond de Leopoldwijk ligt. De buitengrenzen (noord, zuid en oost) zijn echter arbitrair en voor interpretatie vatbaar.
De Europese wijk is een lappendeken van vier buurten:
In 2020 huisvesten deze wijken ongeveer 26.000 inwoners, slechts 2% van de Brusselse bevolking, maar met meer dan 100.000 kantoormedewerkers, of ongeveer 25% van het totaal van de Brusselse regio.
Gezien het grote belang en de vele verschillende stakeholders in de buurt verdient de Europese wijk een "facilitator" voor de gesprekken tussen deze verschillende protagonisten.
Het Fonds Europese Wijk hecht veel belang aan het algemeen belang en verdedigt dit belang samen met de vertegenwoordigers van de vier verschillende gemeenten waarin de wijk gelegen is - de Stad Brussel, de Gemeente Sint-Joost-ten-Node, de Gemeente Etterbeek en de Gemeente Elsene - en ook samen met vertegenwoordigers van de Europese instellingen en de Belgische federale Staat.
Dit algemeen belang kan alleen op een integere manier worden verdedigd als de buurtcomités (zoals de Groupe d'Animation du Quartier Européen of "GAQ" en de Association Quartier Léopold of "AQL") en initiatieven van het maatschappelijk middenveld (zoals de EU Cycling Group, Schuman Square of de winkeliersverenigingen) actief worden betrokken bij het besluitvormingsproces. Het Fonds Europese Wijk benadrukt de onmiskenbare bijdrage van deze grassroots organisaties aan het multifunctionele karakter van de wijk.
Het is de overtuiging van het Fonds Europese Wijk dat de actoren in de vastgoedsector, of het nu gaat om eigenaars of ontwikkelaars, privébedrijven of openbare instellingen, een belangrijke sociale verantwoordelijkheid hebben om deel te nemen aan de architecturale en stedelijke ontwikkeling van de wijk en om samen te werken aan projecten van algemeen belang. Als "denktank" en laboratorium voor tactische stedelijke maatregelen wil het Fonds ook antwoorden zoeken en vinden op vragen (van de Europese instellingen) over (energie)efficiëntie, veiligheid en het imago van deze instellingen.
Tenslotte, als bedrijfsfonds zou het Fonds Europese Wijk niet bestaan zonder zijn (financieel bijdragende) Leden en de steun van de Koning Boudewijnstichting. Het programma van het Fonds en de resultaten ervan worden (half)jaarlijks voorgesteld en besproken binnen het Beheerscomité van het Fonds Europese Wijk.
België, dat op een bepaald moment het hoogste percentage coronavirusinfecties in Europa had, ging in 2020-2021 verschillende keren in lockdown. De gevolgen van deze lockdowns waren desastreus voor de cafés, restaurants en winkels in de Europese wijk. De evoluties op de werkplek ("nieuwe manieren van werken") en op het gebied van mobiliteit, die al vóór 2020 aan de gang waren, werden door de coronacrisis versneld, en zijn zowel een uitdaging als een kans voor de Europese wijk.
Doordrongen van de urgentie en de nood aan verandering, gaf het Fonds Europese Wijk aan Urbanite Advisors een opdracht dat uiteenvalt in drie luiken:
Het eindrapport van Urbanite Advisors geeft een aantal belangrijke bevindingen over de toekomstige vraag naar kantoren in de Europese wijk:
Op basis van de interviews die zijn gehouden met verschillende belangrijke stakeholders in de wijk, komt er een gedeelde visie naar voren over hoe de Europese wijk er in de toekomst uit zou moeten zien. Er is evenwel geen consensus over hoe deze visie in concreto moet worden gerealiseerd. Deze gedeelde toekomstvisie bestaat uit een veel leefbaardere en meer diverse Europese wijk met een duidelijk hoger aandeel woningen, extra stedelijke functies en meer groene ruimten, en met een duidelijke en samenhangende identiteit waar de buurten Squares, Jourdan, Leopold & het Jubelpark worden herenigd door een versterkte "actieve" mobiliteit en de Wetstraat / Belliardstraat niet langer "stedelijke muren" zijn.
De belangrijkste acties die door de belanghebbenden worden voorgesteld, kunnen als volgt worden onderverdeeld::
Op basis van deze belangrijke bevindingen en voorgestelde acties gaat het Fonds Europese Wijk nu aan de slag met 4 belangrijke tactische acties:
Urbanite Advisors heeft in totaal 37 kantoorgebouwen uitgekozen in een proefgebied van de Europese wijk waar een audit is uitgevoerd naar de haalbaarheid van de belangrijkste tactische acties. De resultaten van de audit en de visites aan deze gebouwen zijn hier te vinden..
Het Fonds Europese Wijk heeft een inventarisatie gemaakt van in totaal 736 gebouwen in de Europese wijk. Deze inventaris wordt gevisualiseerd op de kaart hieronder.
Deze kaart toont het type gebouw (Kantoor - Commercieel - Residentieel), de naam van de eigenaar en/of beheerder van het gebouw (database nog in ontwikkeling), en of de begane grond van dit gebouw geactiveerd is of niet (en zo niet, of de begane grond leeg is, gerenoveerd moet worden, in aanbouw is of verhuurd wordt).
De volgende stap is het "matchmaking"-proces. Er zal een digitale database en een dienst worden gelanceerd om de beschikbare ruimtes te koppelen aan mogelijke projecten om deze ruimtes in te vullen.
Aan de ene kant zal het Fonds Europese Wijk contact opnemen met zoveel mogelijk eigenaars of property managers om samen met hen te bekijken hoe hun begane grond kan geactiveerd worden en welke de alternatieve activiteiten (recepties, pop-up, exposities etc.) kunnen zijn. Aan de andere kant zal het Fonds Europese Wijk zoveel mogelijk lokale actoren vragen om deel te nemen aan het project en zal het Fonds vragen om de activiteiten waarvoor zij een plaats zoeken, te registreren. De geïnteresseerden zullen dus worden geregistreerd in een database, samen met hun interesses en samenwerkingsmogelijkheden, en zullen worden gekoppeld aan de beschikbare ruimten in de Europese wijk.
De hele oefening zal uiteindelijk ook van pas komen in het kader van het projectvoorstel "Common Resources for Regeneration through Culture", afgekort "CoRRC" of beter bekend als de "Green Museum Mile" dat Perspective.Brussels heeft ingediend in het kader van het European Urban Initiative van de Europese Commissie, en waaraan het Fonds Europese Wijk deelneemt.